Sağlıklı Bebeklerim Doğsun...

Akraba evlilikleri ülkemizde yıllardır süregelen ve çeşitli nedenlerle gelenekselleşmiş, adeta zorunlu hale getirilmiş bir uygulamadır. Türkiye Parazitoloji Derneği’nce ve çeşitli üniversitelerin Halk Sağlığı Ana Bilim dalınca GAP bölgesinde yapılan bilimsel çalışmalarda Diyarbakır ilinde akraba evliliği oranı %47.6 bulunmuştur.

Yani yapılan evliliklerin neredeyse yarısı akrabalar arasında olmaktadır. Tahmin edeceğiniz gibi akrabalar arası yapılan evlilikler sonucu doğan bebekler hastalıklı, ortopedik ve zekâ engelli veya diğer tıbbi anormalliklere sahip olma açısından değerlendirildiklerinde çok vahim sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu bebekler % 9 oranında hastalıklı veya özürlü olarak doğmaktadır. Hâlbuki bu oran akraba dışı evliliklerde binde 8 civarındadır.

LÖSEV yıllardır kanayan bu yaraya parmak basmış ve bir proje başlatmıştır. Sağlık Bakanlığının Üreme Sağlığı programı çerçevesinde, Avrupa Birliği tarafından desteklenen bu proje ile öncelikle Diyarbakır ilinde ve bölgede sonrasında da tüm Türkiye genelinde akraba evliliklerini azaltmayı hedeflemektedir.

Akraba evliliklerinden doğan 100 bebekten 9'u engelli veya hastalıklıdır.

 Nasıl Bir Proje Yürütüyoruz?

Akdeniz anemisi, fankoni anemisi gibi doğuştan gelen ve kronikleşen kan hastalıklarından yola çıktık. ilçe ilçe, köy köy, ev ev dolaşarak hasta çocuklarımızı ve ailelerini ziyaret ettik.

Önce kendilerine ve birinci derece akrabalarına; akraba kimlere denir, hastalık taşıyıcısı ne demektir, hastalıklı çocukları neden doğdu, akraba evliliklerinin sakıncaları nelerdir ve diğer bir çok konuda anlaşılır eğitimler verdik anketler düzenledik. Böylece akraba evliliği yapan veya yapmayı düşünen 10 binden fazla kişiyi birebir ziyaret ederek onların fikirlerini değiştirdik.

Bununla da yetinmedik. Ağaç yaşken eğilir dedik ve okullara yöneldik. Diyarbakır ili sınırları (merkez - köy – kasaba) içerisinde 6. 7. 8. sınıflarda okuyan yaklaşık 90 bin öğrenciye görsel materyallerle 1 saat boyunca akraba evliliklerinin sakıncalarını anlattık. Eğitimler sonucunda yapılan anketlerde büyük değişim gözledik.

İstatistiksel çalışmaları tamamlanarak, projenin sonuçları kamuoyu ile paylaşılmıştır.
Çalışmalarımıza katılan anne babalar ve hasta çocukları neler söylüyor öğrenmek ister misiniz? “Böyle bir evlilik yaptığımız için çok pişmanız. Büyüklerimiz karar verdiler, bize sormadan evlendirdiler. Bugünkü aklım olsa asla evlenmezdim” “Anneciğim, babacığım akraba evliliği yaparken doğacak çocuklarınızı neden düşünmediniz, benim ne günahım vardı?” Amacımız tüm Türkiye’de akraba evliliklerini azaltmak ve tüm Dünyaya örnek olmaktır.

PROJEMiZE DESTEK VEREN
Avrupa Birliği Komisyonu Türkiye Delegasyonuna,
Diyarbakır Sağlık ve Milli Eğitim Müdürlüklerine,
Belediye başkanlarına ve
Kardeş kuruluşlarımıza
TEŞEKKÜR EDERiZ
 

 El kızından gelinim olsun
Sağlıklı bebeklerim doğsun...

Akraba evliliği ne demektir?
Evlenen eşler (karı-koca) arasında kan bağı bulunmasına yani aynı yakın atadan gelmelerine akraba evliliği denir. Bebeklerin tüm özellikleri hem annesinden hem de babasından gelen ve adına gen denilen kalıtım taşıyıcısı ile geçerler. Çocuklara genlerle kalıtsal (ırsi) özelliklerin geçişleri ya BASKIN (Dominant) olabilirler, örneğin siyah saç rengi sarı saça göre baskındır. Yada ÇEKiNiK (Resesiv) olabilirler, örneğin hem annesinde hem de babasında çekinik kalmış sarı saç rengi geni çocukta ortaya çıkabilir.

Doğuştan Irsi hastalık ne demektir?
Anne ve babanın hastalığı taşıması halinde çocuğuna daha anne karnında iken geçen hastalıklardır.


 

Hastalık taşıyıcısı ne demektir?
Kendisi hasta olmadığı halde gizli olarak o hastalık genini taşıyan ve çocuğuna da ileten kişidir. İki taşıyıcının evlenmesi durumunda etkisiz iki gen yanyana gelerek anne karnındaki bebekte etkili olur ve çocuk hasta doğar.

Hastalık taşıyıcısı nasıl tespit edilir?
Bir çok kan hastalığının taşıyıcısı çok basit bir kan testi ile tespit edilebilir.

“Akraba Evlilikleriyle Geçme Oranı Artan ve Doğuştan Gelen Lösemi ve Kan Hastalıklarının Genetik Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleriyle Azaltılması Projesi “ Avrupa Birliği tarafından finanse edilen TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Üreme Sağlığı Programı kapsamında desteklenmektedir. Bu yayının içeriği sadece LÖSEV Vakfı Proje Ekibi sorumluluğu altında olup, hiçbir şekilde TC Sağlık Bakanlığı ile Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmaz.